هابل، چهارمین قمر پلوتو را هم پیدا کرد
دبورا زابارنکو و درن اوسبورن-تلسکوپ فضایی کهنهکار هابل، موفق به کشف چهارمین قمری شد که به گرد سیاره کوتوله دوردست و سردسیر پلوتو میچرخد. هابل، مشغول جست,جوی حلقههای احتمالی گرداگرد پلوتو، واقع در مرز منظومه شمسی بود که به P4 برخورد؛ نام موقت قمر جدید این سیاره سابق.
بهگفته سازمان فضایی ایالات متحده (ناسا)، P4 با قطر تقریبی 13 تا 34 کیلومتر، کوچکترین عضو از منظومه چهارتایی اقمار پلوتو است. قطر بزرگترین قمر پولو با نام «شارون»، 1043 کیلومتر hsj و دو قمر دیگرش به نامهای «نیکس» و «هیدرا» هم به ترتیب حدود 32 و 113 کیلومتر قطر دارند. «مارک شوالتر» (Mark Showalter) از م,سسه SETI واقع در مونتینویو کالیفرنیا که سرپرستی این رصد تلسکوپ هابل را عهدهدار بوده است، میگوید: «واقعاً برایم حیرتآور است که دوربینهای هابل، به ما امکان تماشای چنین جسم کوچکی را در فاصله بالغ بر 3 میلیارد مایلی (5 میلیارد کیلومتری) دادهاند.»
پروفسور «پل فرانسیس» (Paul Francis)، از اخترشناسان رصدخانه کوه استروملو، وابسته به دانشگاه ملی استرالیا هم با این گفته موافق است و میگوید: «این قمر را فقط به بدیندلیل میشود دید که نور خورشید را منعکس میکند. این قمر، جسم بسیار کوچکی بهشمار میرود و در فاصله بسیار دوردستی نسبت به خورشید هم واقع شده؛ بهطوری که در آن نواحی، نور چندانی از طرف خورشید، برای بازتابیده شدن از سطح آن وجود ندارد.»
بهگفته فرانسیس، کشف قمرهایی بهگرد سیارات کوتوله واقع در ماورای مدار نپتون (که به اجسام فرانپتونی (TNO) هم مشهورند)، باعث شده تا ستارهشناسان از خودشان بپرسند که این اجرام اصلاً از کجا آمدهاند؟ او میگوید: «ما در اینکه از کجا آمدهاند، هیچ نظری نداریم. بعضی از آنها مثل شارون، بزرگ هستند و بعضیشان هم مثل این یکی، کاملاً کوچکاند و این چیز عجیبی است. چراکه بهنظر نمیرسد این اجرام آنقدرها نیروی جاذبه کافی برای نگهداشتن چنین قمرهایی به گرد خودشان را داشته باشند. اینکه در نبود نیروی جاذبه قابل توجه، اینها این شمار از قمر را به گرد خودشان نگه داشتهاند، از معماهاست.»
یکی از علتها شاید این باشد که قمرهای پلوتو، در پی برخورد این سیاره کوتوله با جسم سیارهمانند بزرگی در همان اوایل تاریخچه منظومه شمسی، تشکیل شده باشند.
رصدی که توسط تلسکوپ فضایی هابل صورت گرفت، بخشی از برنامه ناسا بهمنظور پشتیبانی از مأموریت فضاپیمای «افقهای نو» بود که قرار است در سال 2015، ملاقاتی را با پلوتو و اقمارش صورت دهد. P4، در حد فاصل مابین مدار قمرهای نیکس و هیدرا واقع است؛ دو قمری که در سال 2005، باز توسط تلسکوپ فضایی هابل پیدا شدند. شارون، در سال 1978 و در رصدخانه نیروی دریایی ایالات متحده کشف شد.
در سایه پلوتو
در ماه ژوئن سال جاری، پلوتو دقیقاً از مابین زمین و یک ستاره دوردست عبور کرد و سایه ناچیزی از آن را روی زمین انداخت که ستارهشناسان در طول اقیانوس آرام، آن را پی گرفتند. طبق اعلام دانشمندان رصدخانه لاول در آریزونا، این پدیده که به «اختفا» مشهور است، در شب 23 ژوئن رخ داد. چهارتن از این دانشمندان، سوار بر هواپیمای بوئینگ 747 ارتقایافتهای شدند که به یک تلسکوپ غولپیکر مجهز است و موفق به تهیه تصاویری از پلوتو و جو رقیق آن شدند. بهگفته متخصصین رصدخانه لاول، کسب اطلاعات بیشتر از جو رقیق پلوتو هنوز هم میسر است؛ چراکه این جو، نور ستاره پشتاش را چنان سد میکند که به اخترشناسان امکان تعیین دما و چگالیاش را میدهد.
سایه پلوتو، فوقالعاده طولانی بود: فاصله متوسط آن، حدود 9.495 میلیارد کیلومتر از خورشید میشد؛ حالآنکه فاصله زمین تا خورشید، تنها 149.7 میلیون کیلومتر است.